Zbliża się jesień i zima, a co za tym idzie czas na noszenie czapki. To oczywiście nic nowego w moim wykonaniu, gdyż generalnie noszę czapkę przez cały rok. Noszę wiosną i latem chroniąc głowę przed słońcem, a jesienią i zimą z uwagi na chłody, a nawet mrozy.

Tym razem przeglądając jeden ze sklepów ze skórzanymi czapkami – ze Skoczowa – natrafiłem w galerii czapek na model Maciejówki. Maciejówka to czapka z daszkiem w całości wykonana ze skóry z widocznym – umiejscowionym nad daszkiem – paskiem ze sprzączką, którą reguluje się obwód głowy.

To już druga czapka, którą zakupiłem w tym sklepie – pierwsza był bejsbolówka, oczywiście ze skóry – z której jestem bardzo zadowolony. Ta będzie drugą i kolejną do mojej czapkowej kolekcji.

Czym jest Maciejówka? Skąd taka nazwa? Gdy sięgniemy do Wikipedii to przeczytamy, że… Maciejówka to męska czapka, nad której sztywnym daszkiem znajdował się pasek lub sznur. W końcu XIX i w wieku XX noszona na wsiach, a w okresie I wojny światowej i powojennym przez członków organizacji strzeleckich i żołnierzy Legionów Polskich.

Maciejówka swoją nazwę zawdzięcza hrabiemu Maciejowi Mielżyńskiemu, który kazał ją uszyć na swoje specjalne zamówienie[1]. Czapkę tę nosił również Józef Piłsudski, w tym nakryciu głowy został sportretowany m.in. przez Wojciecha Kossaka (Piłsudski na kasztance, 1928).

Powołana w grudniu 1918 roku Komisja Ubiorcza opracowywała projektu jednolitego polskiego munduru wojskowego. W jej gestii było też określenie przyszłego nakrycia głowy żołnierza polskiego[2]. Maciejówka jako czapka pochodzenia niemieckiego nie cieszyła się specjalnym uznaniem w społeczeństwie. Przypisywano jej pochodzenie chłopskie a nie wojskowe.

Miała ona swych obrońców wśród byłych żołnierzy I Brygady Legionów. W 1916 roku była ona symbolem buntu antyaustriackiego. Na znak solidarności z I Brygadą żądającą deklaracji w sprawie polskiej, żołnierze z pozostałych brygad zrywali austriackie oznaki stopni i odrzucali rogatywki, zastępując je maciejówkami. Sprawę maciejówki jako tańszej popierał też Departament Gospodarczy MSWojsk. Ostatecznie „zwyciężyła” rogatywka. Obecnie maciejówka używana jest w mundurze wyjściowym służby leśnej.